OPŠTINA KOTOR I KORIŠĆENJE RASPOLOŽIVIH EU FONDOVA

Svake godine EU stavlja na raspolaganje više desetina miliona evra za finansiranje projekata namijenjenih privrednom i društvenom razvoju zemalja kandidata za pristup EU. Ukupan iznos sredstava je mnogo manji od onog namijenjenog za zemlje članice EU, imajući u vidu da svi fondovi nisu dostupni zemljama kandidatima, kao što su recimo strukturni fondovi, Evropski fond za regionalni razvoj ili kohezijski fond.

Apliciranje za raspoloživa sredstva iz EU fondova je vrlo konkurentan proces u kojem ispod 10 % predatih aplikacija na kraju bude finansirano. Uspostavljeni su visoki kriterijumi  evaluacije, tako da nije moguće sa sigurnošću znati da li će predloženi projekat biti i odobren. Plan i priprema predloga projekta i projektne dokumentacije, izbor i saradnja sa partnerima, predlaganje projekta i koordinacija sprovođenja, zahtjevaju posjedovanje stručnih znanja i vještina iz oblasti upravljanja projektima, pravilima i smjernicama Evropske komisije za pripremu projektnih predloga za EU programe.

Opština Kotor, kao jedna od najuspješnijih opština u Crnoj Gori što se tiče pristupa raspoloživim fondovima EU i učešća na objavljenim pozivima, posebnu pažnju je posvetila obukama i sticanju potrebnih znanja zaposlenih. Tako je tokom 2015. godine za predstavnike svih opštinskih sekretarijata, institucija, preduzeća i organizacija održana višednevna obuka koja je omogućila informisanje o svim EU instrumentima koji su na raspolaganju do 2020. godine, kao i da se lideri projekata obuče kako da pripreme projekte primjenjujući najsavremenije svjetske prakse razvoja i pisanja EU projekata za period 2014–2020. godine. Takođe, učesnici obuka su radili na konkretnim projektnim inicijativama sa ekspertima i pripremali predloge projekata za najavljene konkurse. Na taj način je pružena mogućnost zaposlenima da se usavršene veštine koje su neophodne da se maksimalno iskoriste potencijalno raspoloživi EU fondovi i programi, razviju svoju mrežu regionalnih i evropskih partnera i da  razviju svoje projektne inicijative i napišu predloge projekata zasnovane i koncipirane na najvišim kriterijumima EU.

Opština Kotor ima na raspolaganju, u okviru regionalne i teritorijalne saradnje, mogućnost apliciranja na tri transnacionalna (Jadransko-Jonski, Mediteranski i Dunavski), dva trilateralna (Crna Gora – Hrvatska – BiH i Crna Gora – Italija – Albanija)  i četiri bilateralna (Italija, Hrvatska, Albanija, BiH). Za sve projekte iz sektora regionalne i teritorijalne saradnje neophodno je partnerstvo sa organizacijama ili institucijama iz drugih država koje su obuhvaćene programima. Nije dovoljno samo prepoznati svoje probleme i prioritete, već se apsolutno mora voditi računa o interesima i prekograničnih partnera, jer bez njih nema ni našeg projekta usmjerenog ka zadovoljenju lokalnih potreba.

Opština Kotor je u toku protekle godine zaključno sa avgustom 2016. godine aplicirala sa 24 projekta u okviru programa Cosme, Horizont 2020, IPA programa za razvoj civilnog sektora, Mediteranskog transnacionalnog programa, Jadransko jonskog programa, ciljanog poziva  IPA programa za strategiju jadransko jonskog makroregiona za projekte kapitalizacije, Evropa za građane. Takodje smo kandidovali dva projeka za finansijsku podršku turske arganizacije za međunarodnu saradnju TIKA i jedan projekat  za podršku UNDP  koji moze da doprinese smanjenju emisija CO2 i obogati turističku ponudu grada, zatim projekat posvećen razvoju prekograničnih klastera i biznis povezivanju programa trialterale CRO-BIH-MNE te projekat  podnesen preko fondacije Petrović Njegoš podržan od fondacije R20. Trenutno su u pripremi 2 projekta u okviru IPA programa prekogranične saradnje Crna Gora-Bosna i Hercegovina koji je otvoren, a odnose se na razvoj turizma UNESCO gradova i podsticanje razvoja preduzetništva i zapošljavanja mladih.

Takodje, projekat novi finansijske perpektive IPA 2014-2020 "SUMPORT - ODRŽIVA MOBILNOST U LUČKIM GRADOVIMA MED PODRUČJA'' sa kojim je Opština Kotor aplicirala u novembru 2015. godine u okviru prvog poziva za projekte INTERREG MED transnacionalnog programa u svojstvu partnera odobren je za finansiranje. Projekat je pripremljen sa partnerima iz Italije, Grčke, Albanije, Kipra, Španije i Slovenije. Ukupan budžet projekta je 2.358.759,2 EUR dok budžet za Opštinu Kotor iznosi 189,200.00 EUR.  Pridruženi partner Opštini Kotor na ovom projektu je Luka Kotor.

Sve ove realizovane aktivnosti, kao i planirane dalje obuke i organizaciona i strukturna unapređenja koja se planiraju u cilju unapređenja međunarodne saradnje, omogućiće Opštini Kotor da spremno dočeka period pristupa u EU, kada će biti na rapolaganju fondovi namijenjeni zemljama članicama, a kojima će se moći finansirati značajni infrastrukturni i drugi razvojni projekti. Zato je i potrebno, recimo, pomenuti primjer Opštine Ston, koji je iz sredstava namijenjenih samo članicama EU, započeo realizaciju projekta 'Povijest na zrnu soli' u iznosu od oko osam miliona eura za restauraciju gradskih zidina. Takvi primjeri dobre prakse Opština Kotor želi da koristi u pripremi buduće saradnje sa EU, s obzirom da se učlanjivanjem Crne Gore u EU stvaraju osnovni preduslovi koji će omogućiti Opštini Kotor realizaciju značajnih projekata finansiranih iz specifičnih EU fondova, a koji sada nisu dostupni.

Opština Kotor u oblasti prihvatanja evropskih principa radi boljeg kvaliteta života građana ima intenzivnu komunikaciju sa EU tijelima, kao i brojne aktivnosti unutar medjunarodnih organizacija koje promovišu implementaciju evropske strategije za jadranski i jonski makroregion, kojim se stvara institucionalni okvir za identifikaciju i rješavanje najvažnijih zajedničkih pitanja na Jadranu u okviru koje Opština Kotor uspješno sprovodi projekte prekogranične saradnje.

U dosadašnjem periodu, Opština Kotor je realizovala sledeće projekte:

• 'Operativni plan Jadranske Euroregije (AdriEurop)'- vrijednost obezbijeđena od strane donatora: 25.000,00 eura, naziv programa koji je donirao sredstva: INTERREG CARDS PHARE, period realizacije projekta: Realizovan, 2007/2008
• 'Kvalitet jadranske hrane (Adria food quality)', vrijednost obezbijeđena od strane donatora: 29.000,00 eura, naziv programa koji je donirao sredstva: INTERREG CARDS PHARE, period realizacije projekta: 2007 /2008
  • 'Marikultura na Jadranu (Aquaculture in the Adriatic)', vrijednost obezbijeđena od strane donatora: 37.000,00 eura, naziv programa koji je donirao sredstva: INTERREG CARDS PHARE, period realizacije projekta: 2007/2008
  • 'Održivo upravljanje otpadom u prekograničnom području Crne Gore i Bosne i Hercegovine', vrijednost obezbijeđena od strane donatora: 133.000,00 eura, naziv programa koji je donirao sredstva: IPA CBC BIH-MNE, period realizacije projekta: 2011 /2012
  • 'T.H.I.N.K- susjedstvo pametne djece' u partnerstvu sa JPU Vrtić 'Radost' Kotor, vrijednost obezbijeđena od strane donatora: 42.000,00 eura, naziv programa kroz koji su donirana sredstva: IPA CBC CRO-MNE, period realizacije projekta: 2013
  • 'Održiva mobilnost u priobalnim gradovima - Adria MOVE IT', vrijednost obezbijeđena od strane donatora: 279.978,48 eura, naziv programa kroz koji su donirana sredstva: IPA ADRIATIC CBC, period realizacije projekta: 2012/2014
  • 'Alternativni izvorI energije – ALTERENERGY', vrijednost obezbijeđena od strane donatora:  174.000,00 eura, naziv programa kroz koji su donirana sredstva: IPA ADRIATIC CBC, period realizacije projekta: 2011/2016
  • 'Revitalizacija i promocija tvrđava na Jadranu – ADRI.FORTH', vrijednost obezbijeđena od strane donatora:  200.000, 000 eura, naziv programa kroz koji su donirana sredstva: IPA ADRIATIC CBC, period realizacije projekta: 2012/2016
  • 'Operativni plan Jadransko Jonske Euroregije-AdriGov', vrijednost obezbijeđena od strane donatora:  150.000,000 eura, naziv programa kroz koji su donirana sredstva: IPA ADRIATIC CBC, period realizacije: 2012/2016
  • 'Evropski plavi stražari-Bluewin', vrijednost obezbijeđena od strane donatora: 25.000,00 eura, program kroz koji su donirana sredstva: Evropa za građane, period realizacije projekta: 2016
  • 'Očuvanje jezika hrvatske nacionalne manjine - časopis Hrvatski glasnik', vrijednost obezbijeđena od strane donatora: 18.000,00 eura, naziv programa kroz koji su fonirana sredstva: program promocije ljudskih prava i zaštite manjina Evorpske unije, period realizacije projekta: 2015/2016
  • 'Poboljšanje energetske efikasnosti kroz međuopštinsku upravljačku mrežu', vrijednost obezbijeđena od strane donatora: cca 100.000,00 eura, naziv programa kroz koji su donirana sredstva: Međuopštinski razvojni program za male infrastrukturne projekte, period realizacije projekta: 2013/2016
  • 'Prikupljanje podataka o komunalnom otpadu u jugoistočnoj Evropi', vrijednost obezbijeđena od strane donatora: 8.000,00 eura, naziv programa kroz koji su donirana sredstva: otvoreni regionalni fond njemačkog društva za međunarodnu saradnju 'GIZ', period realizacije projekta: u realizaciji

Kotor je decenijama poznat kao grad koji njeguje dobre međunarodne odnose sa italijanskim prijateljskim gradovima, regionalnim organizacijama i sada već pouzdanim partnerima kroz prekogranične i transnacionalne projekte od kojih dobijamo potrebnu podršku, tehničku pomoć i saradnju. Realizovani projekti koje su finansirale italijanska Vlada i italijanske regije su sledeći:

• Projekat ''Razvoj kulturnog turizma-TURMONT'', zajednički su sprovele Opština Kotor, Turistička organizacija Kotor i Zajednica Italijana u Crnog Gori pod pokroviteljstvom italijanske regije Friuli Venecija Đulija
• Projekat "Podrška strateškom planiranju" - realizovan u okviru potpisanog Sporazuma o saradnji između opština Budva i Kotor i Regije Emilija Romanja iz Italije po programu SEENET „Translokalna mreža za saradnju između Italije i Jugoistočne Evrope“
• Projekti: ''Oživljavanje tradicionalnih zanata'' i ''Obnova spomenika kulture iz perioda Mletačke Republike'', u saradnji sa Zajednicom Italijana u Crnoj Gori i regijeom Friuli Venezia Giulia.